Vụ án tòa tuyên tiền mua bán thành 'khai thác sử dụng': Bản án sơ thẩm bị VKS đánh giá có nhiều vấn đề cần xem xét, làm rõ

Vừa mất tiền mua, mất tài sản mua, còn bị buộc bồi thường

Theo hồ sơ, ngày 20/2/2020, Cty TNHH Quyên Linh Tây Ninh và Cty Cổ phần Tập đoàn Khải Anh ký bản ghi nhớ về chuyển nhượng dự án là trại heo theo công nghệ khép kín tại ấp Hòa Bình, xã Hòa Hiệp, huyện Tân Biên (cũ), tỉnh Tây Ninh (nay sáp nhập vào tỉnh Long An). Theo thỏa thuận trong 12 tháng, Cty Khải Anh phải trả tiền và thay mặt Cty Quyên Linh trả tiền gốc và lãi cho ngân hàng; Cty Quyên Linh chịu trách nhiệm hoàn thiện các thủ tục pháp lý đủ điều kiện chuyển giao dự án.

Thực hiện thỏa thuận, Cty Khải Anh trả 39,5 tỷ, trong đó có 10,1 tỷ gồm gốc và lãi 16 tháng cho ngân hàng, vượt thỏa thuận 4 tháng.

Ngày 1/4/2021, Cty Quyên Linh được cấp Sổ đỏ CS03298 nhưng không thực hiện trách nhiệm chuyển giao dự án. Dù đã quá hạn nhưng tôn trọng thỏa thuận, Cty Khải Anh vẫn thay mặt Cty Quyên Linh trả gốc và lãi thêm 4 tháng. Khi biết Cty Quyên Linh đã được cấp sổ đỏ, Cty Khải Anh có nhiều văn bản yêu cầu Cty Quyên Linh thực hiện trách nhiệm. Hai tháng sau, Cty Quyên Linh phản hồi và đòi chấm dứt thỏa thuận, yêu cầu bàn giao lại trại heo.

Cty Quyên Linh khởi kiện yêu cầu Cty Khải Anh trả lại trại heo, mất toàn bộ số tiền 39,5 tỷ và bồi thường thiệt hại 9 tỷ với lý do “không tiếp tục thay mặt Cty Quyên Linh đóng tiền gốc và lãi cho ngân hàng”.

Trong bản án sơ thẩm lần 2 cuối tháng 9/2024, TAND tỉnh nhận định: Việc thỏa thuận chuyển nhượng giữa hai bên có liên quan tài sản thế chấp nhưng không thông báo ngân hàng biết, không được công chứng, là vi phạm điều cấm; nên bị vô hiệu. Hai bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả lại cho nhau những gì đã nhận.

Với 39,5 tỷ Cty Khải Anh đã trả, cấp sơ thẩm nhận định, thời điểm hiện tại, “trại heo xuống cấp, nhiều công trình hư hỏng” nên đây là “tiền sử dụng, khai thác trại heo”. Tòa tuyên Cty Khải Anh phải mất toàn bộ số tiền này.

Về lỗi của các bên, tòa sơ thẩm cho rằng do Cty Khải Anh không tiếp tục thực hiện nghĩa vụ với ngân hàng nên Cty Quyên Linh bị tổn thất, thiệt hại về tài sản; nên buộc Cty Khải Anh bồi thường thêm 9 tỷ.

VKS: Bản án sơ thẩm “nhận định chủ quan, không có căn cứ”

Trong Quyết định 06/QĐ-VKS-KDTM kháng nghị bản án sơ thẩm, VKSND tỉnh nhận định tòa sơ thẩm vi phạm tố tụng trong thu thập chứng cứ như không yêu cầu Cty Khải Anh cung cấp chi phí sửa chữa, lợi nhuận từ khi tiếp nhận trại heo đến nay, chưa tiến hành đối chiếu hiện trạng thời điểm hiện nay và lúc bàn giao; là vi phạm Điều 97 Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS).

Cấp sơ thẩm tuyên bản ghi nhớ vô hiệu nhưng buộc Cty Khải Anh trả lại trại heo nguyên trạng và mất đi toàn bộ 39,5 tỷ đồng là không có căn cứ, không phù hợp pháp luật. Việc cấp sơ thẩm nhận định “đến thời điểm hiện tại trại heo xuống cấp, hư hỏng và Cty Khải Anh vẫn khai thác, sử dụng nên không thể hoàn trả hiện trạng ban đầu; 39,5 tỷ đồng là tiền sử dụng, khai thác trang trại”; là nhận định chủ quan, không có căn cứ, không đúng Điều 131 Bộ luật Dân sự.

Theo VKSND tỉnh, vì quá trình giải quyết vụ án, tòa không thực hiện định giá tài sản nên nhận định trại heo xuống cấp là chủ quan. Nếu trại heo xuống cấp thì phải xác định chi phí bỏ ra sửa chữa là bao nhiêu để tính vào thiệt hại mà bù trừ vào nghĩa vụ “hoàn trả cho nhau những gì đã nhận”.

Bản án 02/2024/KDTM-ST ngày 30/9/2024 của TAND tỉnh Tây Ninh (cũ) đã bị kháng nghị phúc thẩm.

Cũng theo VKS, bản án sơ thẩm xác định Cty Khải Anh “hoàn toàn có lỗi khi bản ghi nhớ vô hiệu nên phải bồi thường” là mâu thuẫn với chính nhận định của cấp sơ thẩm và không đánh giá đúng mức độ lỗi của các bên.

Quá trình giải quyết vụ án, cấp sơ thẩm không định giá công trình gắn liền với giá trị đất để xác định thiệt hại; không xác định chi phí khôi phục lại tình trạng ban đầu; là không đúng với Nghị quyết 01/2003/NQ-HĐTP; làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của Cty Khải Anh.