Vì sao người trẻ ngày càng kém hạnh phúc hơn?

Theo báo cáo của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ (NBER), chỉ số hạnh phúc của giới trẻ đang suy giảm nghiêm trọng. Trước đây, chỉ số hạnh phúc của con người thường theo mô hình chữ U - cao ở tuổi trẻ, giảm ở tuổi trung niên và tăng trở lại khi về già. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu mới cho thấy người trẻ đang trở nên bất an và cảm thấy kém hạnh phúc hơn thế hệ trước.

Sự phát triển của mạng xã hội, những kỳ vọng gia đình, hệ thống giáo dục, truyền thông... đã và đang tạo nên một “tấm gương méo mó” khiến người trẻ không nhìn thấy chính mình mà chỉ nhìn thấy hình ảnh mà họ buộc phải trở thành. Họ luôn ám ảnh bởi việc phải chứng minh năng lực, phải sớm đạt được những thành tựu vượt trội, sở hữu tài sản riêng hay có vị trí xã hội cao.

Và thế là họ điên cuồng chạy đua để giành lấy thành công, hoặc chỉ đơn thuần là để không bị bỏ lại. Nhưng giữa cuộc đua ấy, có bao nhiêu người còn nhận ra mình đang chạy đua vì điều gì? Có bao nhiêu người không bị kiệt quệ khi phải uốn mình theo những vai diễn của xã hội? Hay, có bao nhiêu người thật sự cảm thấy đủ đầy với cuộc sống của mình?

Với khổ sách bỏ túi nhỏ gọn, “Hạnh phúc tuổi trẻ” (Happy is the one who is nothing) là tuyển tập những bài viết ngắn, cô đọng và súc tích của Krishnamurti dành cho những bạn đọc trẻ. Jiddu Krishnamurti (1895 - 1986) là một triết gia và nhà diễn thuyết nổi tiếng về các vấn đề triết học và tinh thần, các chủ đề ông thường bàn luận bao gồm: mục đích của thiền, mối quan hệ giữa con người và phương cách để tạo nên sự thay đổi tích cực cho xã hội.

Trong cuốn sách, Krishnamurti không ngừng đặt ra những câu hỏi khiến người đọc tự vấn và ngẫm nghĩ về cuộc đời mình. Những câu hỏi, đôi khi bộc trực và trần trụi, chính là tấm gương chân thực để ta soi mình, nhìn vào những khoảng trống bên trong tâm hồn và gột rửa những suy nghĩ sai lầm, từ đó đạt đến sự tự do và hạnh phúc tự thân.

Một trong những điểm nổi bật của “Hạnh phúc tuổi trẻ” là giọng điệu nhân từ, dịu dàng nhưng không thiếu phần trí tuệ và sắc sảo của Krishnamurti. Mỗi đoạn viết - dù là một bức thư, một lời nhắn hay một dòng suy tưởng - luôn ẩn chứa sự chiêm nghiệm sâu sắc về đời sống. Không chỉ vậy, ta còn dễ dàng thấy được tâm hồn nhạy cảm và yêu cái đẹp của Krishnamurti qua những đoạn mô tả cảnh vật thiên nhiên: một cơn mưa lớn, một buổi sáng trong veo, hay một dòng sông lặng trôi… Đan cài trong đó là những suy tư lớn lao về tình yêu, tự do, cô đơn, cái chết, ý nghĩa của giáo dục…

Krishnamurti không đánh vào cảm xúc rối ren của tuổi trẻ để vỗ về hay phê phán. Trái lại, ông nhìn thẳng vào những khúc mắc ấy, đặt ra những câu hỏi để ta truy vấn đến cùng ý nghĩa tồn tại của mình. Và những câu hỏi ấy đã tác động đến cuộc sống của vô số người trên khắp thế giới, tạo ra một tầm nhìn mới về giáo dục và cuộc sống.

Theo Krishnamurti, sự tự do mới là khởi đầu của sáng tạo và “người hạnh phúc là người không là gì cả”. Không là gì - theo định nghĩa của Krishnamurti - không có nghĩa là buông bỏ hết tất cả vật chất hay sống khổ hạnh, mà là sống trọn vẹn trong khoảnh khắc hiện tại, không nặng gánh ngày mai, không mang vác quá khứ. Chính trong trạng thái không chiếm hữu đó, sự tự do được hiển hiện. Khi ấy, chúng ta không cần “thành công” để cảm thấy đủ đầy, không cần “giỏi giang” để biết mình giá trị, không cần “xinh đẹp” để được yêu thương. Và niềm hạnh phúc không đến từ bên ngoài mà được xây dựng từ bên trong. Vì thế, nó không có giới hạn hay mất đi.

Trong một thế giới bị bội thực bởi thông tin và sự hào nhoáng giả tạo, “Hạnh phúc tuổi trẻ” giống như một ánh sáng rọi thẳng vào tâm hồn. Nó không lấp đầy người đọc bằng những triết lý giáo điều, mà dọn sạch tâm trí hỗn mang của ta, để ta nhìn thấy vẻ đẹp của cuộc sống và của chính mình.