TS. Bùi Văn Thạch, Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương: 'Thời cơ vàng để Đồng Nai hoạch định mô hình tăng trưởng mới'

Đây là sự kiện chuyên môn có tính chất định hướng chiến lược, với sự góp ý của 26 chuyên gia, nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách hàng đầu nhằm đặt nền móng cho hành trình bứt phá của một tỉnh công nghiệp trọng điểm đang bước vào thời kỳ chuyển mình sau khi hợp nhất với tỉnh Bình Phước.

Cần tái cấu trúc toàn diện

Tham luận tại Hội thảo, TS. Bùi Văn Thạch - Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh, sau sáp nhập, Đồng Nai không chỉ gia tăng quy mô diện tích, dân số mà còn phải đối mặt với yêu cầu tái cấu trúc toàn diện về thể chế, quản lý và phát triển. Ông Thạch cho rằng đây là thời cơ vàng để Đồng Nai hoạch định mô hình tăng trưởng mới theo hướng xanh, thông minh và toàn diện; nhưng cũng là phép thử lớn về năng lực thể chế, hiệu quả phối hợp vùng và chất lượng điều hành công.

Ông Thạch góp ý Đồng Nai cần khẩn trương xây dựng các cơ chế ưu tiên về thu hút đầu tư, cải cách hành chính, chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực và đổi mới sáng tạo. Trong đó đặc biệt nhấn mạnh vai trò của kinh tế xanh, đô thị thông minh và các khu công nghiệp tuần hoàn, nơi tận dụng phụ phẩm để sản xuất nhiên liệu sinh khối, kết hợp xử lý nước thải tập trung và phát triển không gian xanh nội đô.

Trong tham luận của GS.TS Võ Xuân Vinh và ThS. Nguyễn Đình Minh Hiếu, thì nhấn mạnh để đạt tăng trưởng GRDP hai con số, Đồng Nai không thể đi một mình mà phải đẩy mạnh hợp tác nội vùng, liên vùng; tháo gỡ các “điểm nghẽn” về thể chế, hạ tầng và năng lực điều phối phát triển. Theo các chuyên gia, Đồng Nai đang sở hữu vị trí chiến lược trong tam giác TP HCM - sân bay Long Thành - cảng biển Cái Mép. Cần cải thiện được tính liên kết giữa quy hoạch giao thông, logistics và công nghiệp, để những lợi thế này không bị lãng phí.

Một số ý kiến cũng chỉ rõ rằng sự thiếu đồng bộ giữa các sở, ngành và địa phương là một trong những “nút thắt” lớn cần được tháo gỡ bằng mô hình quản trị liên thông - liên sở - liên tỉnh. Ngoài ra, Đồng Nai cần sớm thiết lập cơ chế điều phối vùng có tính pháp lý để thực thi hiệu quả các chiến lược quy hoạch tích hợp, tránh xung đột lợi ích và gia tăng chi phí phát triển.

Một số kiến nghị táo bạo

Tại Hội thảo, một số ý kiến về các giải pháp đột phá đã được đưa ra. PGS.TS Trần Kim Chung, Thư ký khoa học Hội đồng Lý luận Trung ương nhận định, với hơn 83 khu công nghiệp được quy hoạch, hơn 4,4 triệu dân, hệ thống hạ tầng đang được đầu tư mạnh mẽ và vị trí giáp ranh TP HCM, thì Đồng Nai là địa phương hội đủ điều kiện để bước vào giai đoạn tăng trưởng đột phá.

Để biến tiềm năng thành hiện thực, tỉnh Đồng Nai cần một mô hình tăng trưởng hoàn toàn mới dựa trên nền tảng hệ thống. Ông Chung đề xuất mô hình tăng trưởng 7 thành tố gồm: Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị; Kinh tế; Khoa học công nghệ; Xã hội - giáo dục - y tế; Môi trường - tài nguyên phát triển bền vững; Quốc phòng - an ninh - đối ngoại; Người dân. Theo ông Chung, khi những thành tố này tương tác nhịp nhàng, sẽ tạo ra sự bứt phá rõ nét trong tăng trưởng GRDP. Đồng thời, ông Chung nhấn mạnh vai trò của hai động lực then chốt: Phát triển công nghiệp công nghệ cao; và xây dựng vùng đô thị dịch vụ - sân bay Long Thành gắn với thương mại tự do.

Còn theo TS. Bùi Văn Thạch, Đồng Nai cần định hướng xây dựng Khu kinh tế - sáng tạo ven sông với diện tích 2.000ha, ưu tiên các lĩnh vực AI, công nghệ môi trường. Khu vực này cần được áp dụng cơ chế đặc biệt như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong thời hạn nhất định, thuê đất giá ưu đãi, cho vay vốn ưu đãi cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. Đồng Nai cũng có thể phát hành 5.000 tỷ đồng trái phiếu xanh, thành lập Trung tâm tài chính xanh và triển khai cơ chế chi trả dịch vụ hệ sinh thái (PES) nhằm bảo tồn rừng và đa dạng sinh học.

TS. Thạch đưa ra đề xuất cần có gói chính sách “siêu ưu đãi” để thu hút nhân tài, gồm cấp căn hộ, bảo hiểm quốc tế và mức lương 3.000 - 5.000 USD/tháng cho chuyên gia cấp cao. Tỉnh cũng có thể nghiên cứu áp dụng thẻ cư trú kỹ thuật số (e-residency) cho doanh nhân nước ngoài, cho phép đăng ký kinh doanh và giao dịch hoàn toàn trực tuyến.

Tại Hội thảo, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Tôn Ngọc Hạnh cho rằng, Hội thảo không chỉ là nơi bàn thảo chiến lược mà còn là một động thái quan trọng góp phần hoàn thiện Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ mới. Những ý kiến, kiến nghị là những tư liệu quan trọng sẽ được xem xét tích hợp thành chính sách cụ thể, tạo hành lang pháp lý, cơ chế điều phối và lộ trình hành động rõ ràng cho giai đoạn 2025 - 2030.