Theo dấu chân rùa biển – Hành trình trải nghiệm bảo tồn thiên nhiên độc đáo
(PLVN) - Côn Đảo không chỉ được biết đến là “thiên đường nghỉ dưỡng” mà còn là nơi duy nhất tại Việt Nam sở hữu chương trình trải nghiệm bảo tồn rùa biển dành cho du khách. Trong mùa hè 2025, chương trình trải nghiệm bảo tồn thiên nhiên tại Vườn quốc gia Côn Đảo tiếp tục mở cửa chào đón những “tình nguyện viên xanh” – những người muốn hóa thân thành sứ giả đại dương, đồng hành cùng rùa biển trong hành trình duy trì sự sống.
Du khách hóa thân thành người bảo vệ đại dương
Được thành lập năm 1993, Vườn quốc gia (VQG) Côn Đảo là một trong 35 vườn quốc gia của Việt Nam, với tổng diện tích gần 20.000 ha bao gồm cả rừng và biển. Đây là khu Ramsar biển đầu tiên của Việt Nam, thành viên Mạng lưới bảo tồn rùa biển Ấn Độ Dương – Đông Nam Á, và là một trong những điểm đến ưu tiên phát triển du lịch sinh thái quốc gia.
Côn Đảo là nơi tập trung hệ sinh thái rạn san hô, thảm cỏ biển và rừng ngập mặn đa dạng. Đặc biệt, vùng biển nơi đây là “vườn ươm tự nhiên” của loài rùa biển quý hiếm, với hơn 600 cá thể rùa mẹ lên bãi làm tổ mỗi năm, chiếm hơn 85% tổng số rùa biển lên đẻ trứng tại Việt Nam. Từ tháng 4 đến tháng 11 hằng năm, hàng trăm nghìn rùa con được ấp nở và thả về đại dương từ các trạm bảo tồn trên các đảo nhỏ.
Từ năm 1994, Ban quản lý VQG Côn Đảo đã triển khai chương trình bảo tồn rùa biển quy mô, bao gồm việc nghiên cứu sinh thái rùa, bảo vệ bãi đẻ, di dời trứng về khu vực an toàn và xây dựng hệ thống trại giống. Đến năm 2025, chương trình không chỉ là hoạt động chuyên môn mà đã được “mở cửa” thành trải nghiệm du lịch sinh thái độc đáo, cho phép người dân và du khách trực tiếp tham gia công tác bảo tồn.
Chương trình năm nay kéo dài từ 2 đến 10 ngày, tổ chức thành nhiều đợt liên tục trong mùa sinh sản của rùa biển. Ngay từ ngày đầu, du khách được tham quan Trung tâm Giáo dục Môi trường để hiểu về hệ sinh thái Côn Đảo và kỹ năng làm việc tại trạm bảo tồn. Sau đó, đoàn di chuyển ra đảo nhỏ – nơi các bãi cát hoang sơ như Hòn Bảy Cạnh, Hòn Cau, Hòn Tre Lớn… trở thành “phòng sinh” của rùa biển.
Những đêm trắng giữ mầm sống cho đại dương
Một trong những trải nghiệm đáng nhớ nhất là đêm tuần tra trên bãi biển – khi du khách được đồng hành cùng cán bộ trạm để theo dõi rùa mẹ lên bờ làm tổ. Họ sẽ hỗ trợ đo đạc kích thước, gắn thẻ định danh, thu gom trứng đưa về hồ ấp, và đặc biệt là thả rùa con về biển vào bình minh hôm sau.
Nhiều người không giấu được xúc động khi nhìn thấy đàn rùa con chập chững bước đi trên cát, tiến ra đại dương mênh mông. "Lúc ôm rùa con trong tay, tôi cảm thấy như đang cầm cả một mầm sống mong manh. Việc thả chúng về biển là khoảnh khắc tôi sẽ không bao giờ quên” - một du khách đến từ Đồng Nai chia sẻ.
Ngoài ra, ban ngày, du khách còn tham gia làm sạch bãi đẻ, san lấp hố cát, thu gom rác thải, sửa chữa hồ ấp trứng – những công việc đậm chất bảo tồn nhưng mang lại giá trị nhân văn sâu sắc. Không chỉ là du lịch, chương trình còn hướng tới mục tiêu giáo dục cộng đồng và nâng cao năng lực truyền thông môi trường. Mỗi người tham gia được xem là “sứ giả của đại dương”, góp phần lan tỏa ý thức bảo vệ thiên nhiên đến cộng đồng.
Kết thúc hành trình, các thành viên được trao chứng nhận từ Ban quản lý VQG Côn Đảo như một lời ghi nhận cho những đóng góp thiết thực. Đối với nhiều người, đó không chỉ là một tấm giấy chứng nhận, mà là kỷ niệm đánh dấu lần đầu họ thực sự “sống chậm” giữa thiên nhiên, lắng nghe hơi thở của biển cả và cảm nhận ý nghĩa sâu sắc của từ “bảo tồn”.
Hướng đi bền vững cho du lịch sinh thái
Trong bối cảnh nhiều điểm du lịch biển tại Việt Nam đang bị khai thác quá mức, mô hình “trải nghiệm bảo tồn” của VQG Côn Đảo được xem là hướng đi tiên phong, kết hợp giữa giáo dục môi trường, nghiên cứu khoa học và phát triển du lịch bền vững.
Theo đại diện Ban quản lý Vườn quốc gia, chương trình năm 2025 dự kiến thu hút hàng trăm lượt khách trong và ngoài nước, trong đó nhiều trường học, doanh nghiệp và tổ chức phi chính phủ đăng ký theo nhóm. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy cộng đồng đang ngày càng quan tâm tới du lịch có trách nhiệm và bảo vệ môi trường biển.
"Bảo tồn không chỉ là công việc của nhà khoa học hay kiểm lâm. Mỗi người dân, mỗi du khách khi đặt chân đến Côn Đảo đều có thể trở thành người góp phần gìn giữ sự sống đại dương” - một cán bộ trạm bảo tồn chia sẻ.
Hành trình bảo vệ rùa biển tại Côn Đảo không chỉ cứu lấy một loài sinh vật, mà còn đánh thức ý thức sống hài hòa với thiên nhiên trong mỗi con người. Và chính từ những bãi cát thầm lặng của Côn Đảo, những mầm xanh hy vọng đang từng ngày được ươm mầm, lớn lên, trở về với biển khơi.