Nâng cao đời sống vùng đồng bào dân tộc thiểu số, hướng tới phát triển bền vững ở Cà Mau

Kết quả nổi bật giai đoạn 2021 - 2025

UBND tỉnh Cà Mau đã kiện toàn Ban Chỉ đạo các cấp, phân công rõ nhiệm vụ, ban hành đầy đủ văn bản hướng dẫn, bảo đảm khung pháp lý thống nhất. Tổng vốn ngân sách bố trí cho Chương trình đạt hơn 445,9 tỷ đồng (393,8 tỷ đồng vốn Trung ương, 52,2 tỷ đồng vốn đối ứng của tỉnh), tỷ lệ giải ngân lũy kế đạt 73,29%.

Nhiều chỉ tiêu quan trọng hoàn thành và vượt kế hoạch: tỷ lệ hộ nghèo vùng DTTS giảm trên 2%/năm; 100% xã có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa; 99% hộ dân có điện; 90% đồng bào DTTS dùng nước hợp vệ sinh; tỷ lệ trẻ em đến trường đạt trên 95%; 100% phụ nữ mang thai được khám thai định kỳ; trên 50% lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề.

Tỉnh Cà Mau đã hỗ trợ nhà ở cho 1.442 hộ, chuyển đổi nghề cho 1.208 hộ; xây dựng 141 công trình hạ tầng thiết yếu; hỗ trợ hơn 1.300 hộ tham gia 128 mô hình sản xuất. Công tác bảo tồn văn hóa dân tộc được quan tâm với việc duy trì 10 Salatel và nhiều lễ hội truyền thống; tổ chức hàng chục lớp tập huấn, truyền thông nâng cao năng lực cho cán bộ và cộng đồng.

Ban đầu, Chương trình gặp khó khăn do cơ chế, chính sách chưa hoàn thiện, thiếu văn bản hướng dẫn, đặc biệt đối với nguồn vốn sự nghiệp; chính sách hỗ trợ đất sản xuất vướng vì thiếu quỹ đất; mức hỗ trợ chuyển đổi nghề thấp (10 triệu đồng/hộ) nên hiệu quả chưa cao. Đội ngũ cán bộ thực hiện còn mỏng, phần lớn kiêm nhiệm; hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý chưa liên thông.

Trước tình hình đó, tỉnh Cà Mau đã kịp thời rà soát, tháo gỡ vướng mắc, điều chỉnh phù hợp, đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Đến hết năm 2024, Cà Mau thuộc nhóm có tỷ lệ giải ngân cao, bình quân mỗi năm giảm trên 2,57% hộ nghèo DTTS, vượt chỉ tiêu; mục tiêu về xã, ấp ra khỏi diện đặc biệt khó khăn dự kiến hoàn thành cuối năm 2025.

Định hướng và giải pháp 

Các dự án, tiểu dự án tác động trực tiếp đến đời sống đồng bào được ưu tiên gần 75% tổng vốn, mang lại hiệu quả rõ rệt. Các dự án vốn sự nghiệp, sau điều chỉnh theo Nghị quyết 111/2024/QH15, đạt tỷ lệ giải ngân bình quân trên 80%. Công tác kiểm tra, giám sát được thực hiện thường xuyên, đúng quy trình, với sự tham gia của các Bộ, ngành, HĐND và MTTQ tỉnh.

Cà Mau đặt mục tiêu đến năm 2030, thu nhập bình quân của người DTTS tăng 1,5 lần so với năm 2025; tỷ lệ hộ nghèo còn dưới 1%; không còn địa bàn đặc biệt khó khăn; hạ tầng kinh tế - xã hội hoàn thiện, kết nối liên vùng; giáo dục, y tế, văn hóa phát triển toàn diện; bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc; thực hiện bình đẳng giới; củng cố hệ thống chính trị cơ sở, giữ vững an ninh trật tự.

Ông Phạm Thành Ngại - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cho biết: “Hiện, Cà Mau có 29 thành phần dân tộc, trong đó 28 DTTS với 32.152 hộ, 142.598 người; đông nhất là Khmer (25.590 hộ, khoảng 115.180 người), tiếp đến là Hoa (6.200 hộ, 24.625 người). Vùng DTTS giai đoạn 2021- 2025 gồm 5 xã khu vực III, 3 xã khu vực II, 12 xã khu vực I; 43 ấp, khóm đặc biệt khó khăn ngoài các xã trên và 68 ấp, khóm có đông đồng bào DTTS mới được bổ sung.

Để đạt mục tiêu, tỉnh sẽ tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, huy động và lồng ghép nguồn lực; ưu tiên đầu tư hạ tầng, phát triển sản xuất bền vững; đẩy mạnh đào tạo nghề, nâng cao năng lực cán bộ; phát huy vai trò người có uy tín; công khai, minh bạch trong lựa chọn dự án và giám sát; chú trọng tuyên truyền, tạo đồng thuận xã hội, khơi dậy ý chí tự lực vươn lên của đồng bào”.

Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau nhấn mạnh: “Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào. Tỉnh xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, phát huy vai trò chủ thể của người dân. Giai đoạn tới, yêu cầu các sở, ngành, địa phương đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả đầu tư, bảo đảm công khai, minh bạch, đúng đối tượng thụ hưởng, góp phần phát triển bền vững vùng DTTS của tỉnh”.

Bà Nguyễn Thu Tư - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh cho biết: “Thời gian qua, chúng tôi luôn bám sát chỉ đạo của Trung ương và UBND tỉnh, chủ động phối hợp với các ngành, địa phương tháo gỡ khó khăn, kịp thời giải quyết vướng mắc. Tuy nhiên, vẫn còn hạn chế về nguồn lực, thủ tục và quỹ đất sản xuất.

Thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục tham mưu giải pháp đồng bộ, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động đồng bào tích cực tham gia mô hình sản xuất, bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu Chương trình giai đoạn 2026 - 2030”.