Không để xảy ra bất công trong giáo dục

Theo số liệu do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố, cả nước hiện có 618.284 phòng học mầm non và phổ thông công lập, trong đó 554.142 phòng học kiên cố (89,6%). Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 35.000 phòng học mầm non và tiểu học thiếu hụt để đáp ứng yêu cầu học 2 buổi/ngày và sĩ số/lớp theo quy định. Đặc biệt, còn 6.477 phòng học nhờ, mượn; chủ yếu ở các vùng sâu, vùng xa, khu vực kinh tế đặc biệt khó khăn.

Trước thực tế này, ngày 18/7/2025, Bộ Chính trị có Thông báo kết luận 81-TB/TW về chủ trương xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền. Đây đồng thời là một quyết sách chiến lược, có ý nghĩa lâu dài về phát triển vùng sâu, vùng xa, gắn kết với quốc phòng - an ninh và chính sách dân tộc.

Thông báo 81 nêu rõ, trong năm 2025 sẽ thí điểm xây mới hoặc cải tạo 100 trường học, mục tiêu hoàn thành chậm nhất trước thềm năm học mới. Đây sẽ là những mô hình mẫu, làm cơ sở để nhân rộng trên toàn bộ 248 xã biên giới trong 2 - 3 năm tới. Các trường được yêu cầu bảo đảm an toàn, đáp ứng đồng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật, quy mô diện tích, cơ sở vật chất học tập, khu sinh hoạt, cũng như điều kiện phát triển thể chất, tinh thần.

Ngày 20/7/2025, Thủ tướng Chính phủ có Công văn 6725/VPCP-KGVX, yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện Thông báo 81. Nêu ý kiến để chủ trương quan trọng trên được triển khai nhanh chóng, lãnh đạo Bộ Dân tộc và Tôn giáo cho rằng, cần sớm có hướng dẫn, giao quyền cụ thể cho địa phương về vấn đề đất xây trường. Như ở Điện Biên, có trường từ 5ha ban đầu, người dân địa phương hiến thêm 5ha, là minh chứng cho hiệu quả của chính sách được người dân đồng thuận, góp sức.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, để đáp ứng yêu cầu cấp bách về tiến độ, cần thiết phải có cơ chế đặc thù, linh hoạt các hình thức đấu thầu, chỉ định thầu, giao việc trực tiếp. Tại những địa bàn biên giới hiểm trở, khó tiếp cận, có thể giao các tập đoàn, DN lớn có năng lực về tài chính và kỹ thuật, hoặc các đơn vị quân đội, công an là lực lượng nhiều kinh nghiệm thi công ở vùng núi cao, phức tạp.

Ngoài ra, thiết kế tổng thể của trường cần có sự linh hoạt, phù hợp địa hình, tập quán sinh hoạt, văn hóa từng khu vực. Trung ương chỉ ban hành các mẫu thiết kế cơ bản mang tính định hướng, còn việc cụ thể hóa cần để địa phương tự chủ triển khai cho phù hợp thực tế địa lý, xã hội từng nơi. Đặc biệt, không thể để xảy ra tình trạng xây trường xong rồi không có người học, hoặc không duy trì được hoạt động nhà trường.

Tại Hội nghị Giám đốc Sở GD&ĐT toàn quốc năm 2025 được tổ chức hôm qua (30/7), vấn đề trên được lãnh đạo Bộ GD&ĐT nhấn mạnh là một quyết sách lớn, là nhiệm vụ chính trị cần làm nhanh, làm tốt, làm thiết thực. Chúng ta phải làm được điều này, để sự đầu tư được đồng đều, không để tạo ra những bất công trong giáo dục. “Giáo dục cần được đầu tư đặc biệt, nhưng phải đi kèm công bằng”, quan điểm mà lãnh đạo Bộ nhấn mạnh khiến dư luận tin tưởng vào việc Bộ GD&ĐT triển khai những quyết sách lớn của đất nước, thực hiện sức mệnh “vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người” như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy.