Khảo sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả

Buổi làm việc nhằm tìm hiểu thông tin, thực trạng quản lý nhà nước về thuốc, thực phẩm và công tác theo dõi, thanh, kiểm tra, phát hiện, xử lý thuốc giả, thực phẩm giả của địa phương cũng như nhận diện những hạn chế, khó khăn trong hệ thống pháp luật và trong tổ chức thực hiện về dược, an toàn thực phẩm (ATTP).

18 tháng, phát hiện và xử lý 1.475 vụ vi phạm

Theo nhận định của các cơ quan chức năng TP HCM, tình hình sản xuất và kinh doanh hàng giả hiện nay diễn ra hết sức phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi.

Trước đây, hàng giả lưu thông trên thị trường đa số là sản phẩm làm giả bao bì, tem nhãn mạo danh sản phẩm thật; tập trung vào những loại mặt hàng có sức tiêu thụ lớn, các thương hiệu lớn trên thị trường. Hiện nay một số cơ sở sản xuất hàng giả tự tạo mẫu sản phẩm không được cấp giấy đăng ký lưu hành, tự đặt tên cơ sở sản xuất, in số đăng ký hoặc số công bố sản phẩm giả, sử dụng mã vạch, mã QR giả, tem chứng nhận sản phẩm giả để đánh lừa cơ sở bán lẻ và người tiêu dùng…

Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, mạng xã hội và các kênh bán hàng trực tuyến cũng khiến hoạt động quản lý, giám sát việc quảng cáo, mua bán hàng hóa trên không gian mạng gặp nhiều khó khăn.

Thời gian qua, Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (BCĐ 389) TP đã triển khai nhiều đợt ra quân đấu tranh phòng, chống tội phạm về sản xuất kinh doanh hàng gian, hàng giả trên nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực thuốc, dược liệu, mỹ phẩm, thiết bị y tế do Sở Y tế quản lý; lĩnh vực thực phẩm, thực phẩm chức năng do Sở ATTP quản lý. Ngoài ra, hàng năm, mỗi sở, ngành đều có kế hoạch thanh tra, kiểm tra, giám sát, hậu kiểm đối với lĩnh vực mình phụ trách.

TP đã tăng cường tổ chức các đợt kiểm tra liên ngành, định kỳ và đột xuất gồm Sở Y tế, Công an, lực lượng Quản lý thị trường,... để tập trung kiểm tra các cơ sở có dấu hiệu nghi vấn, “điểm nóng”, khu vực giáp ranh hoặc có nhiều phản ánh của người dân.

Để ngăn chặn thuốc giả, thực phẩm giả, UBND TP chỉ đạo Sở Y tế tăng cường phối hợp Sở Công Thương, Ủy ban VH&XH kiểm soát việc kinh doanh, quảng cáo qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử; công khai danh sách và vị trí các cơ sở vi phạm trên nền tảng số để người dân tra cứu, giám sát.

Bên cạnh đó, TP đã triển khai hệ thống phần mềm quản lý thuốc toàn diện từ nhà sản xuất, nhập khẩu, phân phối đến cơ sở bán lẻ để bảo đảm mỗi loại thuốc đều được theo dõi xuyên suốt vòng đời. Cơ sở kinh doanh dược bắt buộc sử dụng Hệ thống cơ sở dữ liệu Dược Quốc gia, tích hợp với dữ liệu kê đơn thuốc điện tử để đồng bộ hóa thông tin kinh doanh thuốc.

Theo báo cáo của Sở Y tế TP, trong 18 tháng (từ tháng 1/2024 - 6/2025), các lực lượng chức năng trong BCĐ 389 TP đã kiểm tra hơn 27.700 DN, cơ sở. Qua đó, phát hiện và xử lý 1.475 vụ vi phạm liên quan đến hàng giả, trong đó có nhiều vụ là thuốc và thực phẩm chức năng. Công an TP đã triệt phá 9 vụ việc sản xuất và buôn bán thuốc giả.

Kiến nghị bổ sung mức xử phạt nặng

Tại buổi làm việc, TP HCM kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sửa đổi Bộ luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt; bổ sung mức xử phạt nặng với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe Nhân dân.

Bộ Y tế sớm hoàn thiện quy hoạch hệ thống kiểm nghiệm để tăng cường công tác kiểm tra chất lượng thuốc, thực phẩm.

Bộ Tài chính hướng dẫn các địa phương xây dựng kho lưu giữ, bảo quản tang vật, vật chứng cho các lực lượng chức năng để phục vụ công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Để tăng cường hiệu quả quản lý quảng cáo thuốc, thực phẩm và kinh doanh trái phép trên nền tảng thương mại điện tử, cần có sự hoàn thiện hơn nữa về cơ sở pháp lý liên ngành, nâng cao năng lực giám sát không gian mạng; phối hợp chặt chẽ với các nền tảng công nghệ (như Facebook, TikTok, YouTube…) để kiểm soát, gỡ bỏ nội dung vi phạm một cách kịp thời.

Phó Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Dũng cho biết, TP sẽ tổng hợp các ý kiến tại buổi làm việc và gửi báo cáo chính thức của TP cho Đoàn khảo sát, đồng thời mong muốn các kiến nghị của TP sẽ được Đoàn công tác đề xuất trong phiên giải trình của Ủy ban VH&XH, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, từ đó sẽ có hành lang pháp lý cho các địa phương trên cả nước triển khai thực hiện.