GS. Đặng Hùng Võ: “Tại Cửa Nam, việc cần làm ngay là tạo dựng văn hóa giảm phát thải”

Kiên trì phát triển đô thị xanh, sạch, thông minh

PV: Thưa Giáo sư, dưới góc độ quy hoạch đô thị và môi trường, ông đánh giá như thế nào về chủ trương xây dựng các vùng phát thải thấp gắn với phát triển trung tâm thương mại, công nghiệp văn hoá ngay trong lòng đô thị như phường Cửa Nam? Liệu đây có thể là hướng đi bền vững cho các đô thị lịch sử như Hà Nội?

GS. Đặng Hùng Võ: Thủ tướng Chính phủ đã cam kết với cộng đồng quốc tế rằng sẽ thực hiện giảm phát thải dòng về “0” vào năm 2050. Cam kết này được cộng đồng quốc tế hoan nghênh, Ngân hàng Thế giới đánh giá là đầy tham vọng. Trong bối cảnh ô nhiễm nước và không khí tại Hà Nội đang ở mức cao thuộc nhóm hàng đầu thế giới, mục tiêu trên càng đặt ra yêu cầu kiên trì phát triển đô thị xanh, sạch, thông minh. Đặc biệt, quy hoạch mở rộng Hà Nội đã chọn mặt nước làm điểm nhấn, tạo nền tảng cho việc xây dựng các vùng đô thị phát thải thấp.

Là đô thị có lịch sử hơn nghìn năm, Hà Nội càng cần phát triển theo hướng xanh, sạch và thông minh. Khu vực Hà Nội cổ và Hà Nội cũ, trong đó có phường Cửa Nam, cần đi tiên phong giảm phát thải bằng mọi biện pháp để từ đó định hình hướng phát triển bền vững, gìn giữ nguyên vẹn các dấu ấn lịch sử qua thời gian.

PV: Với vị trí trung tâm và là cửa ngõ kết nối các vùng lõi di sản Thủ đô, phường Cửa Nam đang được đặt kỳ vọng trở thành hạt nhân cho mô hình kết hợp giữa phát triển kinh tế- văn hóa - du lịch và bảo tồn di sản. Theo ông, làm sao để cân bằng giữa phát triển thương mại – dịch vụ và gìn giữ những giá trị văn hóa - lịch sử vốn có?

GS. Đặng Hùng Võ: Để phát triển mà không hủy hoại các giá trị lịch sử, cần xác định rõ tiêu chí bền vững và hình thành văn hóa ứng xử, để người dân thể hiện trong đời sống, sinh hoạt và hoạt động kinh tế. Nền tảng văn hóa này phải được xây dựng từ sớm qua giáo dục trong sách giáo khoa, đồng thời lan tỏa qua báo chí và truyền thông để hình thành tư duy cho người lớn. Song song, cần áp dụng biện pháp xử phạt và công khai tên trên phương tiện thông tin đại chúng đối với những hành vi gây phát thải trái quy định. Khi các hành vi tốt trở thành thói quen, đó chính là thành quả của văn hóa.

PV: Một trong những tiêu chí của khu phát triển thương mại - văn hóa là thúc đẩy chuyển đổi xanh và giảm phát thải. Theo ông, những tiêu chuẩn nào nên được áp dụng để đảm bảo đây thực sự là “vùng phát thải thấp”, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng xanh của Thủ đô?

GS. Đặng Hùng Võ: Để tạo được một khu vực có hoạt động kinh tế phát thải thấp, chúng ta phải trồng nhiều cây xanh và tạo mặt nước sạch để nâng cao khả năng lưu giữ carbon, mặt khác phải tạo thói quen không tạo ra nguồn phát thải khí nhà kính như giảm sử dụng những dụng cụ, máy móc tiêu thị nhiên liệu hóa thạch, chuyển sang sử dụng nhiên liệu không gây phát thải. Bên cạnh nguồn phát thải từ phương tiện giao thông, nguồn nhiên liệu sản xuất điện, để nấu ăn phục vụ cuộc sống cũng cần được cải thiện, từng bước chuyển sang sử dụng điện từ năng lượng tái tạo.   

 Cần tạo dựng văn hóa giảm phát thải

PV: Trong bối cảnh Hà Nội đang hướng tới xây dựng các trung tâm công nghiệp văn hóa theo định hướng Quy hoạch Thủ đô, ông nhìn nhận tiềm năng phát triển mô hình này tại khu vực Cửa Nam ra sao? Và đâu là điều kiện cần để công nghiệp văn hoá có thể phát triển bền vững tại đây?

GS. Đặng Hùng Võ: Cửa Nam là một vùng thương mại chiếm tỷ trọng cao, vấn đề phát triển sạch có thể dễ dàng hơn các vùng đô thị gắn với công nghiệp. Bài toán tạo dựng văn hóa giảm phát thải cũng có biểu hiện dễ dàng hơn các đô thị gắn với sản xuất công nghiệp. Tại Cửa Nam, việc cần làm ngay là tạo dựng văn hóa giảm phát thải thông qua từng bước xây dựng thói quen của người dân. Bên cạnh đó, cần tìm cách giảm các nguồn phát thải khí nhà kính trong giao thông, sinh hoạt, xây dựng,... Cuối cùng là tạo thêm không gian cây xanh, mặt nước để mở rộng bể chứa carbon.

PV: Trong xu thế toàn cầu hóa và đô thị xanh, Hà Nội nói chung và khu vực Cửa Nam nói riêng có thể học hỏi được những mô hình quốc tế nào?

GS. Đặng Hùng Võ: Một kinh nghiệm quý báu có thể học hỏi là quá trình xây dựng văn hóa phát triển bền vững của Nhật Bản, một đất nước phát triển công nghiệp hóa rất mạnh mẽ kể từ 1950, đến 1960 đã trở thành nền kinh tế thứ hai thế giới. Thành tích phát triển kinh tế như vậy quả là đáng khâm phục, nhưng một hậu quả kèm theo là ô nhiễm môi trường rất tệ hại. Kể từ 1960, Chính phủ Nhật đã quyết tâm xây dựng văn hóa bảo vệ môi trường. Đến 1990, UNESCO đã cộng nhận Nhật Bản là quốc gia đạt tiêu chí môi trường hoàn hảo, ta cần học tập kinh nghiệm xây dựng văn hóa bảo vệ môi trường của Nhật Bản.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

Thanh Tâm - Hương Giang