Giám sát của Quốc hội là để kiến tạo và phát triển

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, đây là lần đầu tiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát, cho thấy sự đổi mới không ngừng hoạt động của Quốc hội. Diễn đàn nhằm đánh giá về hoạt động giám sát của Quốc hội thời gian qua, từ đó có các giải pháp, đề xuất, kiến nghị, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, hoạt động giám sát đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo từ năm 1946, thể hiện qua việc giám sát ở các địa bàn quan trọng, đi gần dân, sát dân để hiểu dân. Các Chủ tịch Quốc hội các khóa trước đây đều coi trọng hoạt động giám sát của Quốc hội.

Điểm lại những kết quả nổi bật trong hoạt động giám sát của Quốc hội thời gian qua, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về hoạt động giám sát được quan tâm, tăng cường, cơ bản đáp ứng với thực tiễn; sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, TANDTC, VKSNDTC, Kiểm toán nhà nước, Thanh tra Chính phủ; các Bộ, ngành, địa phương, các cơ quan thông tấn, báo chí.

Hoạt động chất vấn đã trở thành một hình thức giám sát hiệu quả trong hoạt động của Quốc hội. Các phiên chất vấn tại các kỳ họp của Quốc hội đã thu hút sự quan tâm, theo dõi của đông đảo cử tri, nhân dân. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội cũng đã triển khai các phiên giải trình với nội dung bám sát thực tiễn, “đúng”, “trúng” những vấn đề thuộc quản lý của các Bộ, ngành, các lĩnh vực mà nhân dân mong muốn.

Theo Chủ tịch Quốc hội, hoạt động giám sát thời gian qua đã thể hiện rõ quan điểm đồng hành của Quốc hội với Chính phủ, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, Chính phủ trình luật, nghị quyết để Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định, kịp thời hoàn thiện chính sách, pháp luật.

Đặc biệt, hai năm trở lại đây, công tác dân nguyện được báo cáo hằng tháng ở Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đã được thành lập và làm tốt chức năng phối hợp với các cơ quan Trung ương, địa phương để thực hiện công tác dân nguyện của Quốc hội.

Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật ngày càng thiết thực, hiệu quả, năm sau tốt hơn năm trước; không chỉ báo cáo kết quả giám sát hằng năm, các cơ quan của Quốc hội báo cáo giám sát hằng quý để kịp thời theo dõi, đôn đốc việc ban hành văn bản theo thẩm quyền.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, chiều 5/8, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chủ trì phiên họp của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, rà soát thể chế liên quan đến cácBộ, ngành, Chính phủ, Quốc hội, xem xét các luật, nghị định, thông tư nào có vướng mắc để tháo gỡ.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cũng chỉ rõ một số hạn chế, khó khăn, vướng mắc. Từ đó, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Diễn đàn hôm nay sẽ thảo luận, có giải pháp để phát huy ưu điểm, khắc phục các hạn chế.

Đề cập tới các nhiệm vụ trong thời gian tới, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, tại các kỳ họp gần đây của Quốc hội khóa XV đã ban hành số lượng lớn các luật, nghị quyết; cùng với những đổi mới trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Chính phủ và chính quyền địa phương.

“Theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm là phải phân cấp, phân quyền mạnh, rõ, cụ thể, để địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm; yêu cầu quản lý nhà nước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh, cấp xã) cũng đặt ra nhiều vấn đề… Do đó, hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải đổi mới”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Cũng theo Chủ tịch Quốc hội, việc giám sát thi hành luật, ban hành các nghị định, thông tư cần được làm thường xuyên, đột xuất; xem nghị định, thông tư ban hành  có  “trúng” với luật, nghị định hay không, có ban hành kịp thời hay không… để phát hiện các vấn đề, kịp thời tháo gỡ khó khăn bởi kinh tế- xã hội biến động liên tục đòi hỏi phải điều chỉnh luật, nghị định, thông tư cho phù hợp với tình hình thế giới và trong nước.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu ý kiến của các đại biểu để nghiên cứu, sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV tới đây, đảm bảo các nghị quyết giám sát được thực hiện nghiêm túc trong thực tiễn. 

“Quán triệt tinh thần trong bài phát biểu Phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu rõ: Cần sớm nghiên cứu xác định rõ phương pháp, hình thức giám sát tối cao của Quốc hội phù hợp thực tiễn, tránh trùng dẫm với hoạt động của các cơ quan Nhà nước khác gây lãng phí. Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản pháp luật; chú trọng theo dõi, xem xét, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội tin tưởng, Diễn đàn sẽ nhận được nhiều ý kiến trí tuệ, tâm huyết, trách nhiệm của các các vị đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, đóng góp tích cực vào việc hoàn thiện thể chế liên quan đến hoạt động giám sát trong giai đoạn mới của đất nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.