Đồng Nai mới: Hợp lực để bứt phá

Từ lâu, Bình Phước được biết đến như “thủ phủ cao su” của Việt Nam - vùng đất rộng lớn với khí hậu, địa hình thuận lợi, tài nguyên rừng dồi dào và vai trò chiến lược “đầu gối Trường Sơn, vai kề biên giới” Campuchia - Tây Nguyên.

Trong khi đó, Đồng Nai là địa phương dẫn đầu về công nghiệp hóa, có hệ thống hạ tầng kết nối vùng hoàn chỉnh bậc nhất: sân bay quốc tế Long Thành, cụm cảng Phước An, cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây, cao tốc Dầu Giây – Phan Thiết, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu và tuyến đường sắt Bắc - Nam.

Sự kết hợp giữa hai vùng địa kinh tế khác biệt này tạo nên một trục phát triển mới, không chỉ rộng về địa giới mà còn đa dạng về cấu trúc ngành nghề. Một chuyên gia kinh tế vùng ví von: “Nếu chỉ gộp địa lý, chúng ta sẽ nhận thêm diện tích nhưng sáp nhập về chiến lược, chúng ta tích hợp giá trị”.

Cũng theo vị chuyên gia này, Đồng Nai mới sở hữu “đôi chân” vững chắc ở cực Nam với công nghiệp hiện đại, hạ tầng quốc tế và “vòng tay” mở rộng ở cực Bắc với quỹ đất lớn, dư địa phát triển nông lâm nghiệp, cửa ngõ giao thương quốc tế. Đó là một cấu trúc cân bằng mà ít tỉnh nào có được.

Thực tế cho thấy, bức tranh kinh tế của hai địa phương này vốn đã bổ trợ nhau. Trong khi Bình Phước còn nhiều đất dành cho công nghiệp, chi phí nhân công hợp lý, dân số trẻ thì Đồng Nai đã phát triển mạnh chuỗi cung ứng, công nghiệp phụ trợ và thu hút được dòng vốn FDI lớn.

Sự giao thoa đó mở đường cho một chiến lược “hai cánh một trung tâm”: công nghiệp sạch, công nghệ cao và dịch vụ chất xám tiếp tục đặt ở vành đai Biên Hòa - Long Thành; còn các ngành sản xuất chế biến nông sản, chăn nuôi an toàn, sản xuất linh kiện… sẽ được triển khai mạnh mẽ tại Chơn Thành, Đồng Xoài, Lộc Ninh - nơi vốn được coi là “vùng trũng” chờ cất cánh.

Dư địa rộng, hạ tầng kết nối, doanh nghiệp hưởng lợi

Hiện nay, Đồng Nai có 48 khu công nghiệp (KCN) theo quy hoạch, trong đó 33 KCN đã hoạt động với tỷ lệ lấp đầy đạt trên 86%. Tuy nhiên, nhiều KCN hình thành từ thập niên 1990 hiện đang bị “kẹt” giữa các khu đô thị, hạn chế khả năng mở rộng và gia tăng áp lực lên hạ tầng, môi trường. Việc hợp nhất với Bình Phước - địa phương có diện tích trên 6.800 km², đất công nghiệp dồi dào - chính là bước ngoặt để tỉnh mới tái cấu trúc không gian phát triển: từng bước di dời KCN cũ ra vùng ven, nhường quỹ đất lõi trung tâm cho thương mại, dịch vụ, nhà ở xã hội và đô thị thông minh.

Ngược lại, Bình Phước với hệ thống cửa khẩu Hoa Lư, Hoàng Diệu và tuyến quốc lộ 13 vốn đã có nền tảng logistics xuyên biên. Khi được kết nối với hệ thống cao tốc, sân bay, cảng biển từ Đồng Nai, chuỗi cung ứng sẽ hoàn thiện, thời gian vận chuyển được rút ngắn đáng kể, giảm chi phí logistics - yếu tố từng là rào cản với nhiều nhà đầu tư.

PGS.TS Nguyễn Quốc Dũng - Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II (TP HCM) cho rằng, sau khi sự hợp nhất, việc quy hoạch và đầu tư hạ tầng có thể thực hiện bài bản, đồng bộ hơn. Các dự án giao thông quan trọng như đường cao tốc, sân bay sẽ được triển khai nhanh chóng, giúp kết nối vùng mạnh mẽ hơn, tạo thuận lợi cho dòng chảy hàng hóa, thúc đẩy thương mại và xuất khẩu. Đồng Nai có thêm điều kiện để di dời các KCN, cụm công nghiệp ra xa khu vực đô thị để tập trung phát triển thương mại, dịch vụ. Ngược lại, Bình Phước có thêm cơ hội thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp với lợi thế đất đai rộng lớn; hạ tầng công nghiệp được đầu tư đồng bộ, hiện đại, giao thông đồng bộ.

Ông Nguyễn Quốc Khang - Phó Tổng Giám đốc Công ty C.P Việt Nam cho biết, nghe tin Bình Phước hợp nhất với Đồng Nai thực sự thấy rất phấn khởi và mừng cho các doanh nghiệp. Hiện nay Công ty C.P Việt Nam đang vận hành tổ hợp chăn nuôi và chế biến gà xuất khẩu ở Chơn Thành (Bình Phước), trong khi trụ sở chính đặt tại Biên Hòa. Hai tỉnh hợp nhất sẽ thuận lợi về mặt quản lý nhà nước, công tác thuế. Khi hệ thống hạ tầng giao thông được cải thiện, logistics vận chuyển hàng hóa giữa 2 khu vực thuận lợi sẽ giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm.

Không chỉ doanh nghiệp FDI, các hợp tác xã trồng điều, hồ tiêu, sầu riêng tại Bình Phước cũng kỳ vọng việc tích hợp với Đồng Nai sẽ giúp họ tiếp cận được chuỗi hỗ trợ chế biến, hậu kiểm, xuất khẩu đạt chuẩn quốc tế. Một hệ sinh thái “từ trang trại đến cảng biển” đang dần thành hình: từ vùng nguyên liệu sạch phía Bắc đến các trung tâm sơ chế ở vùng lõi và đầu ra là cảng sân bay quốc tế ở phía Nam, được nối bằng hệ thống cao tốc và kho lạnh liên vùng.

Đồng Nai mới - tầm nhìn xanh, bứt phá bền vững

Sau hợp nhất, tỉnh Đồng Nai mới có diện tích 12.700 km², xếp thứ 9 cả nước, dân số hơn 4,4 triệu người, đứng thứ 3 sau TP HCM và Hà Nội. Tổng GRDP ước đạt 676.733 tỷ đồng (khoảng 26 tỷ USD), đưa tỉnh vào nhóm dẫn đầu về quy mô kinh tế. Nhưng điều đáng chú ý hơn là tầm nhìn phát triển xanh và bền vững đã được hoạch định rõ trong chiến lược phát triển trong giai đoạn sắp tới.

Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai mới Võ Tấn Đức cho biết, tỉnh Đồng Nai mới nằm ở vị trí trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là cửa ngõ vùng Đông Nam Bộ kết nối Tây Nguyên và ngày càng thuận lợi kết nối với quốc tế. Tỉnh có truyền thống phát triển, dân số đông, lực lượng lao động dồi dào, đặc biệt tỉnh có lợi thế hạ tầng giao thông ngày một hoàn thiện, hiện đại với đủ mọi loại hình giao thông phổ biến trên thế giới, là cơ sở quan trọng để Đồng Nai mới phát triển đột phá trong giai đoạn mới.

Tỉnh Đồng Nai mới xác định mục tiêu phát triển công nghiệp, dịch vụ tiếp tục là động lực chính. Với quỹ đất rộng lớn, còn nhiều dư địa phát triển, do đó tỉnh sẽ tiếp tục quan tâm thu hút ngành công nghệ cao, công nghệ sạch, thân thiện môi trường, tạo giá trị gia tăng lớn và ít thâm dụng lao động.

Phát biểu tại lễ sáp nhập diễn ra vào ngày 30/6, Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Vũ Hồng Văn cho biết, việc sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính 2 tỉnh Đồng Nai và Bình Phước thành tỉnh mới có tên là tỉnh Đồng Nai, với tầm vóc, quy mô rộng lớn về diện tích, dân số, kinh tế - xã hội sẽ khơi thông nguồn lực, tạo lập không gian phát triển mới, khai thác tốt các tiềm năng, lợi thế vùng. Qua đó, tạo ra những điều kiện, động lực, cơ chế mới để tỉnh Đồng Nai phát triển nhanh hơn, bền vững hơn và mục tiêu cao nhất là phục vụ nhân dân được tốt hơn.

Còn Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc nhấn mạnh, sự kiện hợp nhất hai tỉnh Đồng Nai với Bình Phước có ý nghĩa đặc biệt quan trọng cả về thực tiễn và lý luận. Việc sắp xếp, hợp nhất, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, tạo lập không gian phát triển mới, với những nguồn lực, động lực và cơ hội mới cho sự phát triển; phát huy, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của không gian, địa giới hành chính mới của tỉnh và cả vùng; tạo điều kiện để đất nước, địa phương phát triển nhanh hơn, bền vững hơn. Ông Phan Đình Trạc cho rằng, sự kết hợp giữa Đồng Nai - một trung tâm công nghiệp - dịch vụ lớn của cả vùng, có kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, hội tụ các dự án trọng điểm lớn của quốc gia và sự giàu tiềm năng đất đai, phát triển năng động về nông - công nghiệp và kết nối liên kết vùng sẽ tạo ra “thế” và “lực” mới, hình thành chuỗi giá trị hoàn chỉnh với sức cạnh tranh vượt trội với tỉnh Bình Phước, được kỳ vọng sẽ sớm trở thành cực tăng trưởng mới, có sức lan tỏa lớn cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước.