Doanh nghiệp xuất khẩu tôm cần làm gì để mở rộng thị phần tại EU?

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản (VASEP), trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường EU đạt hơn 252 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 12% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm cả nước. EU được coi là thị trường tăng trưởng ổn định nhất của tôm Việt trong nửa đầu năm 2025.

Nhiều thị trường chủ lực trong khối ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng: Đức tăng 24%, Bỉ tăng 31%, Pháp tăng gần 20%. Dù vậy, Hà Lan lại sụt giảm nhẹ 4%, phản ánh sự phân hóa trong cơ cấu tiêu dùng nội khối EU.

Về cơ cấu sản phẩm, tôm chân trắng tiếp tục là mặt hàng chủ lực với kim ngạch 206 triệu USD, chiếm gần 82% và tăng gần 18%. Cả hai dòng sản phẩm chính đều tăng trưởng tốt: tôm chế biến (HS16) đạt 97,4 triệu USD (+17%) và tôm sống/tươi/đông lạnh (HS03) đạt 108,7 triệu USD (+18,6%).

Ngược lại, tôm sú vẫn chưa hồi phục mạnh tại thị trường EU, với kim ngạch đạt 25 triệu USD, giảm nhẹ 7,1% so với cùng kỳ. Các dòng đông lạnh và chế biến của tôm sú lần lượt giảm 7,6% và 3,9%.

Đáng chú ý, các loại tôm khác ghi nhận mức tăng trưởng mạnh 33,2%, đặc biệt là dòng sản phẩm chế biến khác (HS16) tăng tới 50%, cho thấy nhu cầu đang mở rộng sang các sản phẩm tôm biển phi truyền thống, ưu tiên tiện lợi và giá trị gia tăng cao.

VASEP cho rằng, trong bối cảnh ông Trump lên kế hoạch áp thuế chống trợ cấp lên hàng hóa thế giới nhập khẩu vào Mỹ, tôm Việt Nam cũng không phải ngoại lệ trong môi trường thương mại toàn cầu thiếu ổn định.

“EU nổi lên như một điểm đến an toàn, ít rủi ro về chính sách. Các nhà xuất khẩu từ Việt Nam, Ấn Độ, Indonesia đều đang dần chuyển dịch đơn hàng sang thị trường này. Bên cạnh đó, tăng trưởng kinh tế EU phục hồi sau đại dịch và kiểm soát lạm phát cũng là yếu tố thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng tăng”, VASEP nhận định.

Theo VASEP, để thúc đẩy xuất khẩu tôm sang EU, các doanh nghiệp cần đảm bảo được các yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt từ EU. Các nhà nhập khẩu ngày càng quan tâm đến tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc rõ ràng và phải tuân thủ các chứng nhận như ASC, GlobalG.A.P, Organic.

Mặt khác, EU có xu hướng ưu tiên sản phẩm chất lượng cao, đóng gói có thương hiệu, đặc biệt là các dòng tôm thẻ bóc vỏ, tôm sú nuôi tự nhiên, chứng nhận sinh thái. Madagascar là một ví dụ điển hình khi xây dựng được thương hiệu quốc gia cho tôm sú và bán giá cao tại thị trường Pháp. Do vậy, các doanh nghiệp Việt muốn gia tăng xuất khẩu vào thị trường EU cần phải có chiến lược tiếp thị rất cụ thể, giúp xây dựng hình ảnh thương hiệu cho sản phẩm của mình.

Ngoài ra, thị trường bán lẻ tại EU có thể cung cấp cho các nhà cung cấp tôm một cơ hội lớn hơn trong tương lai, vì các cửa hàng thực phẩm đang trở nên cẩn trọng hơn với giá cả do các chi phí khác đang gia tăng, trong khi các nhà hàng và quán ăn trở nên nhạy cảm với giá hơn trước.

Để giữ vững và mở rộng thị phần tại EU trong nửa cuối năm 2025 và xa hơn, VASEP cho rằng: doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam cần định vị lại chiến lược cạnh tranh: Chuyển từ cạnh tranh giá sang tập trung vào chất lượng, bền vững, minh bạch.

Đồng thời, tập trung phát triển sản phẩm cao cấp: tôm hữu cơ, tôm chứng nhận ASC, tôm sú thương hiệu, phù hợp với thị hiếu bán lẻ châu Âu.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp xuất khẩu tôm cần tăng cường truy xuất nguồn gốc: Ứng dụng công nghệ QR, blockchain để chứng minh nguồn gốc rõ ràng; Thâm nhập hệ thống bán lẻ xanh: Tiếp cận các chuỗi như Lidl, Aldi, Waitrose vốn ưu tiên sản phẩm đạt chuẩn sinh thái, minh bạch.