Để thảm kịch không lặp lại

Trên lý thuyết, vụ tai nạn xảy ra vì giông lốc ập đến bất ngờ, nên con tàu “có quy chuẩn an toàn cao hơn quy chuẩn quốc gia” vẫn không thể chống chọi, bị lật úp. Thế nhưng thực tế, hơn hai tiếng đồng hồ sau tai nạn thảm khốc xảy ra, lực lượng cứu hộ mới nhận được tin báo, tức tốc điều phương tiện, nhân lực tới hiện trường. Dù 10 người đã may mắn được kịp thời cứu sống, nhưng con số 39 người tử nạn và mất tích là mất mát quá lớn.

Đại diện Sở Xây dựng Quảng Ninh cho biết, Vịnh Xanh 58 có hệ số an toàn ổn định 2,3 (quy chuẩn là 1), cao hơn quy chuẩn. Thế nhưng, khi tàu gặp sự cố, ngắt kết nối GPS, thì lại không thể phát tín hiệu cấp cứu tự động và có lẽ vì thuyền trưởng đã tử nạn ngay sau sự cố nên không có cách gì để cầu cứu. Lời kể lại của một số nhân chứng thoát nạn khiến chúng ta nhói lòng. Có người thoát ra được khỏi chiếc tàu úp, bám vào chiếc ghế gỗ lênh đênh trên biển, sau đó sức tàn lực kiệt, nói lời tạm biệt: “Thôi chào anh em nhé, tôi đi đây”, buông tay. Giá như con tàu được thiết kế có biện pháp nào đó để nếu gặp nạn thì vẫn tự động gửi tín hiệu cảnh báo cầu cứu, thì lực lượng cứu hộ, cứu nạn sẽ biết được mà đến sớm hơn, thiệt hại có thể sẽ không nhiều như vậy.

Tối cùng ngày 19/7, tại vùng biển Hà Tĩnh, một tàu du lịch chở 34 người đi câu mực, cũng không may gặp giông lốc, bị chìm. Đã không có thiệt hại nào về người xảy ra, vì một trong các yếu tố quan trọng là thuyền trưởng tìm được 3 cây pháo sáng, kịp thời bắn lên trời để người trên bờ và các tàu cá trong khu vực kịp thời phát hiện, cùng lao tới ứng cứu. So sánh hai sự việc này để thấy không phải cứ được đánh giá là hiện đại mà có thể hữu hiệu hơn truyền thống trong một số trường hợp.

Còn một lỗ hổng trong tai nạn Vịnh Xanh 58, là trên thực tế tàu bị mất kết nối từ 14h05 ngày 19/7, nhưng phải 15h30, tức gần 90 phút sau lực lượng chức năng mới tiếp nhận thông tin báo tai nạn. Chưa rõ sau khi Vịnh Xanh 58 mất tín hiệu GPS, cơ quan và hệ thống thiết bị giám sát tàu có phát hiện ra ngay hay không. Trả lời báo chí, đại diện Cảng vụ đường thủy và Đăng kiểm phương tiện thủy nội địa tỉnh Quảng Ninh cho biết, tàu du lịch hoạt động trên vịnh được giám sát hành trình bằng công nghệ GPS đầu tư từ 2010 với một số tính năng như vị trí, vận tốc, thời gian hoạt động; hỗ trợ giám sát phương tiện tại các điểm tránh trú bão, lưu trú ngủ đêm… Tuy nhiên, một số chủ tàu cho biết, điều kiện sóng GPS trên vịnh đôi khi không tốt, có thể xảy ra hiện tượng mất sóng tạm thời, gây khó khăn cho đơn vị quản lý khi theo dõi. Đại diện Cảng vụ cũng cho biết, hệ thống giám sát GPS chưa cập nhật các công nghệ mới nên nhiều công đoạn phải thực hiện thủ công. Thêm yếu tố vùng vịnh Hạ Long nhiều núi đá nên tình trạng tàu mất tín hiệu GPS còn nhiều.

Tai nạn đau lòng đã xảy ra. Người đã qua đời không thể sống lại. Điều quan trọng nhất là sau những mất mát, chúng ta rút ra bài học kinh nghiệm gì, khắc phục ra sao để những thảm nạn tương tự không được lặp lại. Đúng như chỉ đạo trong công điện của Thủ tưởng Chính phủ về sự việc là phải rà soát, kiểm tra toàn bộ quy trình an toàn hàng hải, tổ chức rút kinh nghiệm, khắc phục ngay hạn chế, bảo đảm an toàn cho phương tiện, tàu thuyền đang hoạt động.