“Đại địa chấn kinh tế” - Học từ lịch sử để ứng phó với tương lai

Trong cuốn sách “Đại địa chấn kinh tế” (tựa gốc: The Great Crashes: Lessons from Global Meltdowns and How to Prevent Them), Linda Yueh (sinh năm 1977 là giáo sư kiêm nhiệm về kinh tế tại Trường Kinh doanh London, giáo sư thỉnh giảng tại Viện IDEAS của Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London và giáo sư kinh tế thỉnh giảng tại Đại học Bắc Kinh; có bằng cử nhân của Đại học Yale, bằng thạc sĩ của Đại học Harvard, bằng luật của Trường Luật thuộc Đại học New York và bằng tiến sĩ kinh tế học của St Edmund Hall thuộc Đại học Oxford; từng là cố vấn cho Ngân hàng Thế giới, Ủy ban châu Âu, Ngân hàng Phát triển Châu Á, Diễn đàn Kinh tế Thế giới tại Davos và nhiều tổ chức khác) lần lượt dẫn dắt người đọc đi qua 10 cuộc khủng hoảng tài chính tàn khốc của thế giới, từ cuộc Đại sụp đổ 1929, khủng hoảng tiền tệ ở Mỹ Latinh và châu Âu, cho đến khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, hay những chấn động toàn cầu của đại dịch Covid-19…

Với vỏn vẹn 336 trang, nhà kinh tế học Linda Yueh không chỉ “vẽ” nên một bức tranh kỳ vĩ đến tàn khốc của nền kinh tế thế giới trong gần một thế kỷ mà còn mang đến những bài học lớn giúp chúng ta ứng phó trong một nền kinh tế không ngừng biến động.

Mỗi chương sách như một lược sử thời gian giúp chúng ta khám phá nguyên nhân, diễn biến và hệ lụy của những cuộc sụp đổ kinh tế lớn, từ đó hiểu rõ cách ứng phó khủng hoảng tốt hơn và giảm thiểu thiệt hại của những thảm họa tài chính không thể tránh khỏi trong tương lai.

Tất cả những cuộc khủng hoảng này, dù khác nhau về nguyên nhân và mức độ nhưng đều cho thấy tính chu kỳ và lây lan mạnh mẽ của các cuộc khủng hoảng, cũng như sự mong manh của một hệ thống tài chính toàn cầu ngày càng gắn kết chặt chẽ với nhau.

Bằng việc khắc họa gần một thế kỷ biến động, tác giả không đơn thuần thuật lại các sự kiện mà giúp ta hiểu vì sao các cuộc khủng hoảng này xảy ra và nó có thể lặp lại như thế nào. Linda Yueh cho ta thấy một thực tế rằng chẳng có gì chắc chắn trong lĩnh vực kinh tế, ngoại trừ một điều: sẽ lại có một cuộc khủng hoảng nữa xuất hiện. Tuy vậy, bằng cách phân tích các cuộc khủng hoảng trong quá khứ, ta có thể xác định chiến lược tốt nhất nhằm giảm thiểu thiệt hại trong tương lai.

Điều thú vị là “Đại địa chấn kinh tế” không đi sâu vào những thống kê hoặc nặng nề khô khan với các thuật ngữ kinh tế - tài chính. Với bút lực cực kỳ phóng khoáng mà không kém phần tinh tế, điểm nhìn biện biệt của Linda Yueh không gói gọn trong phương diện kinh tế học mà mở rộng biên độ liên tưởng giữa các sự kiện kinh tế là những hình thái nghệ thuật song hành. Từ nhà kinh tế học Irving Fisher đến nhà đầu cơ George Soros, từ tiểu thuyết kinh điển đến những thước phim ăn khách, tác giả đã lồng ghép văn chương, điện ảnh và hình ảnh đời sống vào trong dòng chảy khốc liệt của kinh tế. Chính điều này khiến cuốn sách vừa có tính học thuật, vừa gần gũi, vừa giúp người đọc không chuyên cũng cảm nhận được sự sâu sắc của lịch sử tài chính một cách nhẹ nhàng và thấm thía.

Qua từng trang sách, Linda Yueh cho thấy mỗi cuộc khủng hoảng có hàng loạt nguyên nhân và hậu quả riêng, nhưng tất cả đều diễn ra theo ba giai đoạn: phấn khích, tín nhiệm và kết quả. Đọc “Đại địa chấn kinh tế”, ta không chỉ học về kinh tế mà còn học cách thận trọng, vững vàng hơn trước khủng hoảng. Đây là cuốn sách mà bất kỳ ai - từ các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia kinh tế, đến những người làm trong ngành tài chính - đầu tư, kể cả độc giả thông thường - cũng nên đọc để có cái nhìn tỉnh táo và thực tế trước một nền kinh tế không ngừng biến động như hiện nay. Bởi suy cho cùng, quá khứ luôn ẩn chứa những bài học lớn, quan trọng là ta có đủ kiên nhẫn để học hay không.

Như Linda Yueh đã chia sẻ: “Mục đích của “Đại địa chấn kinh tế” là nhấn mạnh kinh nghiệm mà chúng ta có thể rút ra được từ sai lầm trong quá khứ nhằm tránh khỏi, hay chí ít là tránh được hậu quả tồi tệ nhất của những cuộc khủng hoảng chắc chắn sẽ xảy ra trong tương lai. Chúng ta chỉ có thể hy vọng rằng nhân loại đã có đủ bài học lịch sử để ngăn chặn cuộc sụp đổ kinh tế toàn cầu tiếp theo”.