Chi trả dịch vụ môi trường rừng cải thiện sinh kế cho người giữ rừng ở Điện Biên

Chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) được thực hiện chính thức ở tỉnh Điện Biên từ năm 2012. Sau khoảng 13 năm triển khai, chi trả DVMTR đã mang lại những tác động tích cực, toàn diện đến công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, khi tạo ra cơ chế tài chính, tháo gỡ khó khăn về nguồn kinh phí cho các chủ rừng, đặc biệt chủ rừng là tổ chức, UBND cấp xã được Nhà nước giao trách nhiệm quản lý rừng thực hiện công tác quản lý, bảo vệ rừng.

Quá trình triển khai thực hiện chi trả DVMTR cũng đã khẳng định tính đúng đắn và hiệu quả thiết thực của phương châm “lấy rừng nuôi rừng”, khi địa phương giữ được rừng, còn người dân được hưởng lợi về kinh tế nhờ bảo vệ rừng.

Trong giai đoạn từ năm 2019 đến năm 2024, tổng số tiền DVMTR đã chi trả cho các chủ rừng trên địa bàn tỉnh Điện biên là 1.392 tỷ đồng, bình quân mỗi năm chi trả cho các chủ rừng là 198,8 tỷ đồng.

Tổng diện tích cung ứng DVMTR được giao tăng dần hàng năm, tính đến năm 2024 tổng diện tích được chi trả DVMTR là 316.637 ha, chiếm 74,26% tổng diện tích có rừng toàn tỉnh.

Năm 2025, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Điện Biên đặt ra kế hoạch chi trả tiền DVMTR là 264,112 tỷ đồng. Tính đến ngày 31/7/2025 số tiền DVMTR đã chi trả cho chủ rừng là 168,067 tỷ đồng, Đạt khoảng 63,6% kế hoạch của cả năm.

Chi trả DVMTR đã gắn được trách nhiệm và lợi ích của người dân đối với rừng, đồng thời huy động được một nguồn nhân lực lớn cho tuần tra bảo vệ rừng một cách thường xuyên, nâng số hộ tham gia trực tiếp bảo vệ rừng hàng năm: Năm 2021 hơn 95.000 hộ, năm 2022 gần 96.000 hộ, năm 2023 trên 96.000 hộ và lên gần 97.000 hộ (năm 2024).

Theo đó, đơn giá chi trả tiền DVMTR của tỉnh Điện Biên cũng được cải thiện đáng kể, bình quân đã tăng từ 175 nghìn đồng/ha năm 2011 lên khoảng 1 triệu đồng/ha/năm.

Mức chi trả  DVMTR tăng lên, bình quân thu nhập của người dân làm nghề rừng trên địa bàn tỉnh cũng tăng lên, tạo niềm vui và phấn khởi cho người dân, qua đó tạo động lực để người dân gắn bó, bảo vệ rừng. Có nhiều thôn, bản và các hộ dân đã sử dụng một phần tiền này để tu sửa cơ sở hạ tầng như bể nước sạch, nhà văn hóa và phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng sống.

Ông Pờ Xuân Mười, Trưởng bản Tả Ló San (xã Sín Thầu, tỉnh Điện Biên) cho biết: “Trong bản có 27 hộ nhận trồng, chăm sóc và bảo vệ khoảng trên 2.000 ha rừng, Nhờ đó, hằng năm bà con đều nhận được tiền chi trả DVMTR, số tiền này vào khoảng hơn 100 triệu đồng/năm cho mỗi hộ. Từ số tiền chi trả  DVMTR  , nhiều gia đình đã mua được tivi, máy vi tính, tủ lạnh, có gia đình thì sử dụng để sửa sang nhà cửa, hỗ trợ con cái đi học, góp phần thay đổi bộ mặt nông thôn tại đây.”

Để phát huy được vai trò quan trọng và địa chỉ tin cậy trong việc huy động các nguồn lực của xã hội để bảo vệ và phát triển rừng, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Điện Biên cũng thường xuyên, rà soát, xác định diện tích rừng đủ điều kiện tạm ứng tiền DVMTR theo quy định.

Hàng năm, Quỹ đã ban hành văn bản đề nghị các phòng chuyên môn, chính quyền cấp xã, huyện phối hợp xử lý; tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc chi trả DVMTR; đồng thời Quỹ cũng chủ động phối hợp làm việc trực tiếp với địa phương để giải quyết.

Bà Mai Hương, Giám đốc Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Điện Biên cho biết: “Công tác thu, chi tiền DVMTR và tiền trồng rừng thay thế được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong quản lý, bảo vệ rừng tại địa phương. Những năm qua, các đơn vị cung ứng DVMTR trên địa bàn tỉnh đã nghiêm túc triển khai thực hiện việc nộp tiền chi trả DVMTR đúng quy định.

Hàng năm, chúng tôi đều cập nhật và xác định diện tích rừng được chi trả dịch vụ môi trường rừng đầy đủ và tiến hành chi trả kịp thời, công khai, minh bạch đến các chủ rừng, đặc biệt là người dân trực tiếp bảo vệ rừng. Chi trả DVMTR không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn tạo động lực để bà con yên tâm gắn bó với rừng, tích cực hơn trong công tác tuần tra, bảo vệ và phát triển rừng bền vững".

"Thời gian tới, để phát huy tối đa hiệu quả công tác chi trả DVMTR, đơn vị sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường công tác tuyên truyền, kiểm tra, giám sát tình hình chi trả nhằm bảo đảm tính công bằng, minh bạch, kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện. Hy vọng rằng với sự quan tâm chỉ đạo của UBND tỉnh, sự quyết tâm, đồng lòng của các cấp, các ngành và toàn thể nhân dân, công tác bảo vệ và phát triển rừng sẽ ngày càng mang đến những kết quả tích cực hơn nữa”, bà Mai Hương chia sẻ.