Cần xây dựng và bắt buộc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Tọa đàm “Nói không với hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng” vừa được Ban Chỉ đạo Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” phối hợp tổ chức tại Hà Nội.

Vi phạm với thủ đoạn ngày càng phức tạp

Tại Tọa đàm, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) Hà Nội Dương Mạnh Hùng cho biết, nhằm qua mắt lực lượng chức năng, thời gian gần đây xuất hiện nhiều thủ đoạn mới của các đối tượng sản xuất hàng giả như khai hải quan không đúng thực tế hàng hóa; che giấu nguồn gốc lô hàng vi phạm bằng cách cất giấu lẫn trong hàng hóa không vi phạm; đánh tráo, rút ruột, thẩm lậu với hàng hóa quá cảnh.

Đặc biệt thời gian gần đây nảy sinh một hình thức mới tráo đổi giữa hàng thật với hàng giả, bằng cách nhập thuốc thật, sau đó tách vỉ hoặc gói, thay thế một số viên bằng thuốc giả kém chất lượng, nên rất khó phát hiện bằng kiểm tra thông thường.

Tình trạng các đối tượng lợi dụng thương mại điện tử, các trang mạng xã hội để kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng ngày một gia tăng. Thậm chí các đối tượng bán hàng livestream trên các trang mạng xã hội ở một nơi nhưng kho hàng thì được tập kết ở nơi khác; đã gây khó khăn trong công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm.

Với tình trạng bán hàng qua các tài khoản ảo, không đăng ký kinh doanh, không niêm yết địa chỉ cụ thể, thậm chí sử dụng kho hàng di động hoặc vận chuyển thông qua shipper, cộng tác viên trung gian; việc truy vết và xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn khi đối tượng không trực tiếp xuất hiện hoặc cố tình phủ nhận quyền sở hữu. Nhiều trường hợp còn lợi dụng hình ảnh người nổi tiếng, những nhân vật có lượng tương tác lớn, có ảnh hưởng trên mạng xã hội để quảng cáo sai sự thật, tạo lòng tin giả tạo trong người tiêu dùng và đánh lạc hướng dư luận.

Vừa qua, lực lượng QLTT Hà Nội đã bắt giữ số lượng lớn nước hoa giả lên tới trên 61.000 sản phẩm gồm nước hoa và mỹ phẩm mang nhãn hiệu nổi tiếng; mà đối tượng buôn bán mặt hàng này đã lợi dụng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử để tiêu thụ hàng giả, hàng kém nhãn mác.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền

Tại Tọa đàm, theo các chuyên gia, DN, để ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng bên cạnh sự vào cuộc tích cực của lực lượng chức năng còn đòi hỏi người tiêu dùng (NTD) thông minh. Nhưng để làm được điều này đòi hỏi cơ quan quản lý, DN đẩy mạnh truyền thông, quảng bá sản phẩm, kết nối cung - cầu, qua đó giúp NTD có thể nhận biết hàng thật - hàng giả.

Trưởng phòng Quản lý thương mại (Sở Công Thương Hà Nội) Hoàng Thị Hồng cho biết, trong thời đại công nghệ số, mua sắm trực tuyến mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro. Vì vậy, NTD cần cảnh giác với các trang web giả mạo, không chia sẻ thông tin cá nhân với các nguồn không đáng tin cậy; ưu tiên mua hàng trên những nền tảng có chính sách bảo vệ khách hàng rõ ràng. Thời gian tới, Sở Công Thương duy trì việc tiếp nhận các thông tin phản ánh, khiếu nại của NTD; giải quyết kịp thời các kiến nghị.

Bên cạnh đó, phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn tổ chức cho các DN, hộ kinh doanh ký cam kết không vận chuyển, tàng trữ, kinh doanh hàng lậu, hàng cấm, sản xuất kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng hóa vi phạm an toàn thực phẩm.

Tại Tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Thị Chính (Phó Chủ tịch Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam) cho rằng, vấn đề thực phẩm, thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm, thuốc, một số sản phẩm nấm dược liệu bị làm giả, làm nhái đang là một thách thức lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe NTD và uy tín của cả một ngành công nghiệp cũng như những DN có nghiên cứu khoa học chân chính.

Để giải quyết vấn đề này, PGS.TS Chính cho rằng, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, DN và chính NTD. Cơ quan quản lý cần tăng cường thanh, kiểm tra đột xuất tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái. Xây dựng và bắt buộc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm để người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra thông tin về nguồn gốc, quy trình sản xuất của sản phẩm.