Cà Mau: Tăng cường ứng phó sạt lở, sụt lún đất với hai kịch bản khẩn cấp

Triển khai “4 tại chỗ”

Là tỉnh cực Nam của Tổ quốc, ba mặt giáp biển, địa hình thấp trũng, hệ thống sông ngòi chằng chịt, Cà Mau là địa phương thường xuyên chịu ảnh hưởng nặng nề của triều cường, sóng lớn, nước biển dâng và biến đổi khí hậu.

Theo thống kê, toàn tỉnh Cà Mau hiện có khoảng 445km sạt lở bờ sông và 83,85km sạt lở bờ biển, với nhiều mức độ khác nhau. Các điểm sạt lở thường xảy ra đột ngột, đặc biệt vào giai đoạn cuối mùa khô – đầu mùa mưa, hoặc khi xuất hiện triều cường, sóng to, gió lớn. Trong nội địa, tình trạng sụt lún nghiêm trọng hơn vào mùa khô, nhất là khi hạn hán kéo dài.

Thời gian qua, hệ thống thủy lợi được đầu tư nâng cấp, với khoảng 14.000km kênh rạch, 316 cống điều tiết, gần 715 km đê bao – bờ bao cùng nhiều công trình tiêu thoát nước. Các công trình này đã góp phần tích cực vào công tác phòng, chống thiên tai, bảo vệ sản xuất và ổn định đời sống dân cư.

Tuy nhiên, trước những diễn biến ngày càng cực đoan của thời tiết và khí hậu, UBND tỉnh Cà Mau đã xây dựng, ban hành Phương án ứng phó với sạt lở, sụt lún đất theo cấp độ rủi ro thiên tai năm 2025, nhằm chủ động phòng ngừa, hạn chế tối đa thiệt hại về người và tài sản.

Phương án đặt mục tiêu bảo vệ dân sinh, tăng cường ứng phó linh hoạt, hiệu quả. Các chỉ tiêu cụ thể bao gồm: 96% vị trí sạt lở nguy cơ cao được cắm biển cảnh báo; 100% người dân vùng rủi ro được tuyên truyền, hướng dẫn kỹ năng ứng phó; phục hồi và bảo vệ rừng phòng hộ ven biển, đặc biệt dọc theo tuyến đê biển Đông và Tây.

Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai – Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh Cà Mau yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm phương án, bám sát phương châm “4 tại chỗ”: “Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện – vật tư tại chỗ và hậu cần tại chỗ”. Đồng thời cập nhật kịch bản theo diễn biến thực tế.

Phương án cũng xác định rõ các thời điểm cần tăng cường ứng phó như: đầu mùa mưa, thời điểm chuyển gió mùa (tháng 10), các đợt hạn kéo dài 2–3 tháng và khi có dự báo triều cường, sóng lớn trên biển.

Hai kịch bản “khẩn cấp” ứng phó sạt lở

Tỉnh Cà Mau xây dựng hai kịch bản ứng phó, cụ thể: Ứng phó với sạt lở, sụt lún vùng ngọt do hạn hán (rủi ro cấp độ 1–3). Giải pháp chủ yếu gồm cảnh báo sớm, nạo vét kênh mương, trữ nước ngọt, gia cố đê bao và tăng cường tuyên truyền; Ứng phó với sạt lở ven biển, đê biển do mưa lớn, dòng chảy mạnh, sóng to. Tỉnh chủ động bố trí lực lượng tại chỗ, chuẩn bị vật tư, thiết bị hộ đê và phương án sơ tán dân khẩn cấp.

Để triển khai hiệu quả, tỉnh Cà Mau đã thành lập lực lượng phản ứng nhanh gồm quân sự, công an, bộ đội biên phòng, dân quân tự vệ, đội xung kích, y tế, đoàn thể, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội. Đây là lực lượng nòng cốt đã được tập huấn, sẵn sàng xử lý mọi tình huống thiên tai khẩn cấp.

Các phương tiện cơ giới như máy đào, xe ben, cừ bản nhựa… được bố trí tại các điểm xung yếu. Chính quyền địa phương cũng khuyến khích người dân chủ động dự trữ vật tư, nhu yếu phẩm, gia cố nhà cửa, phối hợp sơ tán khi có yêu cầu.

Kế đó, tỉnh đặc biệt chú trọng nâng cao nhận thức cộng đồng về dấu hiệu sạt lở, sụt lún và kỹ năng phòng tránh. Các địa phương được yêu cầu giám sát chặt tình trạng mất rừng phòng hộ, kiểm tra các điểm dân cư ven sông, ven biển và xây dựng mạng lưới cảnh báo sớm trong cộng đồng.

Ông Đỗ Minh Điền - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi (Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai tỉnh Cà Mau) cho biết: “Việc xây dựng và triển khai phương án ứng phó năm 2025 nhằm chủ động phòng ngừa, hạn chế tối đa thiệt hại, ổn định sinh hoạt và sản xuất cho người dân. Chúng tôi đặt mục tiêu 100% người dân vùng nguy cơ được tuyên truyền, hướng dẫn kỹ năng ứng phó; phát huy hiệu quả của chính quyền cơ sở, lực lượng tại chỗ và từng hộ dân”.

Từ đầu 2025 - nay, thiệt hại hơn 16 tỷ đồng

Theo ghi nhận của Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai tỉnh Cà Mau, trong những tháng đầu năm 2025, đặc biệt là cao điểm mùa mưa tháng 7 - tình trạng sạt lở, sụt lún đất ven sông, ven biển tiếp tục diễn biến phức tạp, xảy ra thường xuyên, ảnh hưởng lớn đến đời sống và giao thông của người dân.

Ông Nguyễn Văn Tẻo (xã Tân Ân) chia sẻ: “Mùa gió chướng năm rồi, nước dâng hơn 2 mét, cuốn trôi nhiều tài sản. Vợ chồng tôi phải gửi đồ đạc ở nhà người thân. Mong Nhà nước sớm đầu tư công trình chắn sóng để người dân ven biển yên tâm mùa mưa bão”.

Ông Tô Khắc Hải (khóm Sa Phô, xã Năm Căn) cho biết: “Gia đình tôi sống bằng nghề mua bán tôm cua giống. Những năm gần đây, sạt lở xảy ra thường xuyên, có đoạn lộ bị sụp xuống sông, người dân phải bắc cầu tạm bằng gỗ để đi lại. Một số căn nhà cũng bị cuốn trôi”.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Cà Mau cho thấy, từ đầu năm 2025 đến nay, thiên tai đã gây thiệt hại tài sản ước tính trên 16 tỷ đồng. Trong đó, tại địa bàn tỉnh Bạc Liêu (cũ), xảy ra 4 đợt sạt lở ven sông, tổng chiều dài 145 m, làm hư hỏng 18 căn nhà. Tại địa bàn tỉnh Cà Mau (cũ), ghi nhận 46 vụ sạt lở, dài hơn 1.200 m, gây hư hại 26 căn nhà và 2 cống vuông tôm.

Trước tình hình trên, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đã chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương khẩn trương triển khai các giải pháp theo phương án đã phê duyệt. Sở Nông nghiệp và Môi trường (cơ quan thường trực về phòng, chống thiên tai) hướng dẫn các xã, phường rà soát, khoanh vùng điểm sạt lở, thiết lập hành lang an toàn, theo dõi hiện trường và chủ động xử lý.

Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau yêu cầu các địa phương cần thống kê cụ thể điểm sạt lở, lắp đặt biển cảnh báo, căng dây cảnh giới, tuyên truyền người dân không khai thác đất lòng sông, kênh rạch trái phép; chủ động vật tư, phương tiện tại chỗ và sẵn sàng lực lượng hỗ trợ. 

Ngoài ra, Chủ tịch tỉnh yêu cầu người đứng đầu các Sở, ban, ngành và Chủ tịch UBND xã, phường phải trực tiếp chỉ đạo Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai các cấp thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ được giao. Mọi hoạt động trực ban, cập nhật thông tin, báo cáo phải được duy trì thường xuyên, bảo đảm chủ động ứng phó trong mọi tình huống.